Zijn de Europese banken crisisbestendig? Vrijdagavond zullen we het weten wanneer de European Banking Authority (EBA) verslag doen van de stresstest. Nu al is duidelijk dat de uitslag  ontmoedigend zal zijn.

De tests tonenen aan hoe ruim vijftig systeembanken binnen de EU en Noorwegen zich houden in geval van een langdurige recessie en een scherpe daling van de grondstoffenprijzen.

De uitslag zal in het bijzonder voor Italië onprettig zijn nu de schijnwerpers gericht worden op kwakkelbanken als Monte dei Paschi di Siena dat de Italiaanse overheid met de grootst mogelijke moeite probeert te redden.

Geen scenario met negatieve rente

Helaas zullen de tests, net zo min als in het verleden, de vinger niet op de échte zere plek leggen – namelijk dat overheden geen harde consequenties aan de tests verbinden, meldt Bloomberg. De Europese autoriteiten hebben weinig reden om hard op te treden: als de banken de test niet doorstaan, is het moeilijk op te treden. Europese mededingingsregels beperken nationale overheden om zwakke instituties financieel te ondersteunen.

Opvallend is daarom dat de EBA deze keer geen hard resultaat aan de stresstest verbindt: zakken of slagen kan, in tegenstelling tot de voorgaande testen, niet. Daardoor wordt het een stuk lastiger om de uitslagen te interpreteren, en banken krijgen daardoor meer de ruimte om de uitslag in de beeldvorming hun kant op te draaien.

De Europese stresstest heeft sowieso heel wat kritiek te verduren. Hij zou lang niet zo streng zijn als zijn Amerikaanse versie. In de Europese test is er bijvoorbeeld geen scenario waarin negatieve rentes worden gehanteerd. In de VS is zo'n scenario wel in de test opgenomen.

Bovendien is gekozen om alleen de grootste Europese banken te testen. De EBA stelt weliswaar dat daar 70 procent van de bankensector binnenvalt, maar banken uit noodlijdende landen als Griekenland, Portugal en Cyprus ontspringen zo de dans: zij zijn te klein.

Ook Duitse banken in problemen

Wat kunnen we verwachten? Er wordt voornamelijk uitgekeken naar hoe de Italiaanse banken de test doorstaan. Daar vielen in de nasleep van het Brexit-referendum harde klappen door dalende beurzen.

Maar Italië is niet het enige land waar met de nodige spanning wordt uitgekeken naar het moment waarop de European Banking Authority (EBA) de resultaten van de stresstest bekend maakt. Ook in Duitsland houdt men de adem in, zo schrijft het FD. En dan met name waar het gaat om Commerzbank en Deutsche Bank, één van Europa's grootste kredietverstrekkers. Beide banken verkeren namelijk in zwaar weer.

Hoewel de Commerzbank, die veel particulieren en mkb'ers bedient, sinds de kredietcrisis deels in staatshanden is, ondervindt de bank veel hinder van de lage rente en de lage economische groei. De bank voldoet bovendien bij lange na niet aan de bufferkapitaaleisen die vanaf 2019 gelden.

Ook voor Deutsche Bank zijn vooruitzichten slecht. Zozeer dat het IMF in juni de bank het 'grootste gevaar' voor het wereldwijde bankensysteem noemde. Deutsche Bank heeft onder meer voor 31 miljard euro aan hypotheekbeleggingen en rentederivaten die zo complex zijn dat er volgens het IMF nauwelijks een markt voor is.

Om het plaatje nog donkerder te kleuren: Deutsche Bank zakte voor een Amerikaanse stresstest vanwege haar slechte ICT-systemen, voldoet niet aan de toekomstige kapitaaleisen en boekte in 2015 een verlies van 6,8 miljard euro. Dit recordverlies werd overigens deels veroorzaakt door de juridische kosten die de bank moest maken vanwege allerlei fraudes en schandalen. Klein lichtpuntje: over het tweede kwartaal boekte de bank een winst van 20 miljoen euro.

Net als Commerzbank lijdt ook Deutsche Bank onder de lage rente. Als additionele handicap geldt dat de bank van oudsher een zakenbank is en niet over een solide vermogensbeheertak beschikt. Dat breekt Deutsche Bank nu op, want de afgelopen jaren zijn de marges sterk gekrompen in de effectenhandel en de advisering in fusies en overnames.

Ondanks het feit dat beide banken de broekriem aanhalen hebben beleggers nog maar weinig vertrouwen in Deutsche en Commerzbank die beide op nog maar een kwart van hun boekwaarde handelen. Onwaarschijnlijk dat de uitkomsten van stresstest in dit opzicht een opsteker voor beide geplaagde banken zullen zijn.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl